Vidi kôd stranice Nitriti

'''Nitritni''' ion ima [[Kemijska formula|kemijsku formulu]] NO<sub>2</sub><sup>-</sup>. Nitrit (uglavnom natrijev nitrit) široko se koristi u kemijskoj i farmaceutskoj industriji. Nitritni anion prodoran je međuprodukt u ciklusu dušika u prirodi. Naziv nitrit može se odnositi i na organske spojeve s -ONO skupinom, koji su esteri [[Dušikasta kiselina|dušične kiseline]].

== Proizvodnja ==
Natrijev nitrit industrijski se proizvodi propuštanjem mješavine dušikovih oksida u vodenu otopinu [[Natrijev hidroksid|natrijevog hidroksida]] ili [[Natrijev karbonat|natrijevog karbonata]]:<ref name="p461">Greenwood, pp. 461–464.</ref>

: <math chem="">\ce{{NO} + {NO2}} + \begin{Bmatrix}\ce{2NaOH}\\\ce{Na2CO3}\end{Bmatrix} \ce{-> 2 NaNO2} + \begin{Bmatrix}\ce{H2O}\\\ce{CO2}\end{Bmatrix}</math>

Proizvod se pročišćava rekristalizacijom. Nitriti alkalnih metala termički su stabilni do i iznad svoje točke taljenja (441 °C za KNO<sub>2</sub>). Amonijev nitrit može se napraviti od [[Dušikov(III) oksid|dušikovog trioksida]], N<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, koji je formalno [[Anhidridi|anhidrid]] dušične kiseline:

: 2 NH<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O + N<sub>2</sub>O<sub>3</sub> → 2 NH<sub>4</sub>NO<sub>2</sub>

== Struktura ==
[[Datoteka:Nitrite-ion-canonical-structures.svg|mini|200x200px| Dvije [[Mezomerija|kanonske strukture]] NO<sub>2</sub><sup>-</sup>, koje doprinose rezonantnom hibridu za nitritni ion]]
Nitritni ion ima simetričnu strukturu (C<sub>2v</sub> [[Molekularna simetrija|simetrije]]), s obje N-O veze jednake duljine i veznim kutom od oko 115°. U teoriji valentne veze opisuje se kao [[Mezomerija|rezonantni hibrid]] s jednakim doprinosima dvaju kanonskih oblika koji su međusobno zrcalne slike. U teoriji molekularne orbite, postoji sigma veza između svakog atoma kisika i atoma dušika, te delokalizirana pi veza napravljena od [[Orbitale|p orbitala]] na atomima dušika i kisika koja je okomita na ravninu molekule. Negativni naboj iona jednako je raspoređen na dva atoma kisika. I atomi dušika i kisika nose slobodni par elektrona. Prema tome, nitritni je ion [[Lewisove kiseline i baze|Lewisova baza]].

== Reakcije ==

=== Kiselinsko-bazna svojstva ===
[[Datoteka:Trans-nitrous-acid-2D-dimensions.png|mini|200x200px| Dimenzije ''trans'' -HONO (iz [[Rotacijska spektroskopija|mikrovalnog spektra]])]]
Nitrit je konjugirana baza slabe [[Dušikasta kiselina|dušične kiseline]]:

: HNO<sub>2</sub> ⇌ H<sup>+</sup> + NO<sub>2</sub><sup>-</sup>;     p<nowiki><i id="mwUw">K</i></nowiki> <nowiki><sub id="mwVA">a</sub></nowiki> ≈ 3,3 na 18 °C<ref name="scdb">[http://www.acadsoft.co.uk/scdbase/scdbase.htm IUPAC SC-Database] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170619235720/http://www.acadsoft.co.uk/scdbase/scdbase.htm |date=19. lipnja 2017. }} A comprehensive database of published data on equilibrium constants of metal complexes and ligands</ref>

Dušična kiselina također je vrlo hlapljiva – u plinovitoj fazi postoji pretežno kao ''transplanarna'' molekula. U otopini je nestabilna s obzirom na reakciju [[Disproporcioniranje|disproporcionalnosti]]:

: 3 HNO<sub>2</sub> (aq) ⇌ H<sub>3</sub>O<sup>+</sup> + NO<sub>3</sub><sup>-</sup> + 2 NO

Ova reakcija je spora na 0 °C.<ref name="p461">Greenwood, pp. 461–464.</ref> Dodavanje kiseline otopini nitrita u prisutnosti [[Reducens|reducirajućeg agensa]], kao što je željezo(II), način je za proizvodnju [[Dušikov(II) oksid|dušikovog oksida]] (NO) u laboratoriju.

=== Oksidacija i redukcija ===
Formalno [[Oksidacijski broj|oksidacijsko stanje]] atoma dušika u nitritu je +3. To znači da se može ili oksidirati do oksidacijskih stanja +4 i +5, ili reducirati do oksidacijskih stanja kao što je -3. Standardni redukcijski potencijali za reakcije koje izravno uključuju dušičnu kiselinu prikazani su u donjoj tablici:<ref>Greenwood, p. 431.</ref>
{| class="wikitable"
|+
!Polureakcija
!''E''<sup>0</sup> (V)
|-
|NO<sub>3</sub><sup>-</sup> + 3 H<sup>+</sup> + 2 e<sup>−</sup> ⇌ HNO<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O
| +0.94
|-
|2 HNO<sub>2</sub> + 4 H<sup>+</sup> + 4 e<sup>−</sup> ⇌ H<sub>2</sub>N<sub>2</sub>O<sub>2</sub> + 2 H<sub>2</sub>O
| +0.86
|-
|N<sub>2</sub>O<sub>4</sub> + 2 H<sup>+</sup> + 2 e<sup>−</sup> ⇌ 2 HNO<sub>2</sub>
| +1.065
|-
|2 HNO<sub>2</sub>+ 4 H<sup>+</sup> + 4 e<sup>−</sup> ⇌ N<sub>2</sub>O + 3 H<sub>2</sub>O
| +1.29
|}
Podaci se mogu proširiti na produkte u nižim oksidacijskim stanjima. Na primjer:

: H<sub>2</sub>N<sub>2</sub>O<sub>2</sub> + 2 H<sup>+</sup> + 2 ''e''<sup>−</sup> ⇌ N<sub>2</sub> + 2 H<sub>2</sub>O;     ''E'' <sup>0</sup> = +2,65 V

Reakcije oksidacije obično rezultiraju stvaranjem [[nitrat]]nog iona, s dušikom u oksidacijskom stanju +5. Na primjer, oksidacija s permanganatnim ionom može se koristiti za kvantitativnu analizu nitrita ([[Titracija|titracijom]]):

: 5 NO<sub>2</sub><sup>-</sup>+ 2 MnO<sub>4</sub><sup>-</sup> + 6 H<sup>+</sup> → 5 NO<sub>3</sub><sup>-</sup> + 2 Mn<sup>2+</sup> + 3 H<sub>2</sub>O

Produkt reakcija redukcije s nitritnim ionom varira, ovisno o korištenom [[Reducens|redukcijskom sredstvu]] i njegovoj jačini. Sa [[Sumporov(IV) oksid|sumpornim dioksidom]] produkti su NO i N<sub>2</sub>O; s kositrom(II) (Sn<sup>2+</sup>) produkt je hiponitrozna kiselina (H<sub>2</sub>N<sub>2</sub>O<sub>2</sub>); redukcija do amonijaka (NH<sub>3</sub>) događa se [[sumporovodik]]om. Uz [[hidrazin]]ijev kation (N<sub>2</sub>H<sub>5</sub><sup>+</sup>) produkt redukcije nitrita je [[Dušikovodična kiselina|hidrazojeva kiselina]] (HN<sub>3</sub>), nestabilni i eksplozivni spoj:

: HNO <sub>2</sub> + N<sub>2</sub>H<sub>5</sub><sup>+</sup>→ HN<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O + H<sub>3</sub>O<sup>+</sup>

koji također može dalje reagirati s nitritima:

: HNO<sub>2</sub> + HN<sub>3</sub> → N<sub>2</sub>O + N<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O

Ova reakcija je neobična po tome što uključuje spojeve s dušikom u četiri različita oksidacijska stanja.<ref name="p461">Greenwood, pp. 461–464.</ref>

=== Analiza nitrita ===
Nitrit je otkriven i analiziran Griessovom reakcijom, koja uključuje stvaranje tamnocrvene [[Azo-bojila|azo boje]] nakon obrade NO<sub>2</sub><sup>-</sup> sadrži uzorak sa sulfanilnom kiselinom i naftil-1-aminom u prisutnosti kiseline.<ref>{{Citiranje časopisa |last=V. M. Ivanov |year=2004 |title=The 125th Anniversary of the Griess Reagent |url=https://www.semanticscholar.org/paper/614a9822dd780933f7a0c84ee313d9f95b3f9894 |journal=Journal of Analytical Chemistry |volume=59 |issue=10 |pages=1002–1005 |doi=10.1023/B:JANC.0000043920.77446.d7}} Translated from {{Citiranje časopisa |last=V. M. Ivanov |year=2004 |journal=Zhurnal Analiticheskoi Khimii |volume=59 |issue=10 |pages=1109–1112}}</ref>

=== Koordinacijski kompleksi ===
Nitrit je [[Ligand|ambidentatni ligand]] i može tvoriti širok raspon koordinacijskih kompleksa vežući se na metalne ione na nekoliko načina.<ref name="p461">Greenwood, pp. 461–464.</ref> Dva primjera su: crveni nitrito kompleks [Co(NH<sub>3</sub>)<sub>5</sub>(ONO)]<sup>2+</sup> koji je [[Metastabilno stanje|metastabilan]], [[izomer]]izirajući se u žuti nitro kompleks [Co(NH<sub>3</sub>)<sub>5</sub>(NO<sub>2</sub>)]<sup>2+</sup>. Nitrite obrađuje nekoliko enzima, od kojih svi koriste koordinacijske komplekse.

== Biokemija ==
[[Datoteka:Nitrogen_Cycle_-_Reactions_and_Enzymes.svg|mini| Shematski prikaz mikrobnog ciklusa dušika.<ref>{{Citiranje časopisa |last=Sparacino-Watkins |first=Courtney |last2=Stolz |first2=John F. |last3=Basu |first3=Partha |date=2013-12-16 |title=Nitrate and periplasmic nitrate reductases |journal=Chem. Soc. Rev. |language=en |volume=43 |issue=2 |pages=676–706 |doi=10.1039/c3cs60249d |issn=1460-4744 |pmc=4080430 |pmid=24141308}}</ref><ref>{{Citiranje časopisa |last=Simon |first=Jörg |last2=Klotz |first2=Martin G. |year=2013 |title=Diversity and evolution of bioenergetic systems involved in microbial nitrogen compound transformations |journal=Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics |language=en |volume=1827 |issue=2 |pages=114–135 |doi=10.1016/j.bbabio.2012.07.005 |pmid=22842521 |doi-access=free}}</ref> ANAMMOX je anaerobna oksidacija amonija, DNRA je disimilirajuća redukcija nitrata u amonij, a COMMAMOX je potpuna oksidacija amonija.]]
U nitrifikaciji, [[amonij]] se pretvara u nitrit. Važne vrste uključuju ''Nitrosomonas''. Druge bakterijske vrste kao što je ''Nitrobacter'', odgovorne su za oksidaciju nitrita u nitrate.

Nitrit se može reducirati u [[Dušikov(II) oksid|dušikov oksid]] ili [[amonijak]] uz pomoć mnogih vrsta bakterija. U hipoksičnim uvjetima, nitrit može otpustiti dušikov oksid, što uzrokuje snažnu [[Vazodilatatori|vazodilataciju]]. Opisano je nekoliko mehanizama za pretvorbu nitrita u NO, uključujući enzimsku redukciju [[Ksantin oksidaza|ksantin oksidoreduktazom]], nitrit reduktazom i NO sintazom (NOS), kao i neenzimske reakcije kiselog [[Disproporcioniranje|disproporcioniranja]].

== Toksičnost ==
Postojanje nitritnih iona u uzorcima vode i izvorima hrane za ljude može uzrokovati različite ljudske bolesti. Na primjer, nitriti mogu proizvesti <nowiki><i id="mwARc">N</i></nowiki>-nitrozamine u prisutnosti sekundarnih [[amin]]a za koje se sumnja da uzrokuju [[Rak želudca|rak želuca]]. Oni također mogu reagirati s [[hemoglobin]]om stvarajući methemoglobin koji smanjuje kapacitet krvi za nošenje kisika u koncentraciji od 50 mg kg<sup>−1</sup> dječje hrane u dojenčadi i male djece. Prisutnost [[nitrat]]a može uzrokovati isti učinak zbog njegove transformacije u nitrit u probavnom sustavu ili smanjenjem mikroba u prehrambenim proizvodima.<ref name="ReferenceB">{{Citiranje časopisa |last=Bagheri |first=H. |last2=Hajian |first2=A. |last3=Rezaei |first3=M. |last4=Shirzadmehr |first4=A. |year=2017 |title=Composite of Cu metal nanoparticles—multiwall carbon nanotubes—reduced graphene oxide as a novel and high performance platform of the electrochemical sensor for simultaneous determination of nitrite and nitrate |journal=Journal of Hazardous Materials |volume=324 |issue=Pt B |pages=762–772 |doi=10.1016/j.jhazmat.2016.11.055 |pmid=27894754}}</ref> Epidemiološke studije dosljedno pokazuju da je konzumacija hrane tretirane nitritima povezana s većim rizikom od raka.<ref>{{Citiranje časopisa |last=Chazelas |first=Eloi |date=Ožujak 2022. |title=Nitrites and nitrates from food additives and natural sources and cancer risk: results from the NutriNet-Santé cohort |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35303088/ |journal=Int. J. Epidemiology |doi=10.1093/ije/dyac046 |pmid=35303088 |access-date=2022-05-24}}</ref><ref>{{Citiranje weba |last=Chris |first=Eliott |title=Strongest link yet between nitrites and cancer |url=https://www.qub.ac.uk/News/Allnews/2019/Nitritesandcancer.html |access-date=2022-05-23 |website=Queen's University Belfast}}</ref>

== Upotreba ==

=== Kemijski prekursor ===
Azo boje i druge boje pripremaju se postupkom zvanim diazotizacija, za koji je potreban nitrit.

=== Nitriti u konzerviranju hrane i biokemiji ===
Natrijev nitrit koristi se za ubrzanje stvrdnjavanja mesa i za davanje atraktivne boje.<ref name="Wilson">{{Citiranje novina |last=Wilson |first=Bee |date=2018-03-01 |title=Yes, bacon really is killing us |language=en-GB |work=The Guardian |location=London |url=https://www.theguardian.com/news/2018/mar/01/bacon-cancer-processed-meats-nitrates-nitrites-sausages |url-status=live |access-date=2021-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210210183650/https://www.theguardian.com/news/2018/mar/01/bacon-cancer-processed-meats-nitrates-nitrites-sausages |archive-date=2021-02-10 |issn=0261-3077 |quote=In trade journals of the 1960s, the firms who sold nitrite powders to ham-makers spoke quite openly about how the main advantage was to increase profit margins by speeding up production.}}</ref> Studija Britanskog udruženja proizvođača mesa iz 2018. utvrdila je da zakonski dopuštene razine nitrita nemaju utjecaja na rast [[bakterije]] ''Clostridium botulinum'' koja uzrokuje [[botulizam]], u skladu s mišljenjem Savjetodavnog odbora Ujedinjenog Kraljevstva za mikrobiološku sigurnost hrane da nitriti nisu potrebni kako bi se spriječio rast bakterije ''Clostridium botulinum'' i produljio rok trajanja.<ref>{{Citiranje novina |last=Doward |first=Jamie |date=2019-03-23 |title=Revealed: no need to add cancer-risk nitrites to ham |work=The Observer |location=London |url=https://www.theguardian.com/food/2019/mar/23/nitrites-ham-bacon-cancer-risk-additives-meat-industry-confidential--report |url-status=live |access-date=2021-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210126134441/https://www.theguardian.com/food/2019/mar/23/nitrites-ham-bacon-cancer-risk-additives-meat-industry-confidential--report |archive-date=2021-01-26 |quote=The results show that there is no change in levels of inoculated ''C. botulinum'' over the curing process, which implies that the action of nitrite during curing is not toxic to ''C. botulinum'' spores at levels of 150ppm [parts per million] ingoing nitrite and below.}}</ref> U SAD-u se meso ne može označiti kao "suhomesnato" bez dodatka nitrita.<ref>{{Citiranje knjige |last=De Vries |first=John |title=Food Safety and Toxicity |publisher=CRC Press |year=1997 |isbn=978-0-8493-9488-1 |page=70}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20090617075537/http://www.meatami.com/ht/a/GetDocumentAction/i/44170 sodium nitrite and nitrate facts] Accessed Dec 12, 2014</ref><ref name="CMSFB">{{Citiranje knjige |last=Doyle |first=Michael P. |url=https://books.google.com/books?id=5IS2n8MBpf8C&pg=PA78 |title=Compendium of the Microbiological Spoilage of Foods and Beverages |last2=Sperber |first2=William H. |date=23. rujna 2009. |isbn=9781441908261 |pages=78}}</ref> U nekim zemljama suhomesnati se proizvodi proizvode bez [[nitrat]]a ili nitrita, te bez nitrita iz biljnog izvora. [[Pršut|Parmska šunka]], koja se proizvodi bez nitrita od 1993. godine, 2018. godine prijavljeno je da nije uzrokovala nijedan slučaj botulizma.<ref name="Wilson" />

Kod miševa hrana bogata nitritima zajedno s nezasićenim mastima može spriječiti [[Hipertenzija|hipertenziju]], što je jedno od objašnjenja očitog zdravstvenog učinka [[Mediteranska prehrana|mediteranske prehrane]].<ref>{{Citiranje časopisa |last=Charles |first=R. L. |last2=Rudyk |first2=O. |last3=Prysyazhna |first3=O. |last4=Kamynina |first4=A. |last5=Yang |first5=J. |last6=Morisseau |first6=C. |last7=Hammock |first7=B. D. |last8=Freeman |first8=B. A. |last9=Eaton |first9=P. |year=2014 |title=Protection from hypertension in mice by the Mediterranean diet is mediated by nitro fatty acid inhibition of soluble epoxide hydrolase |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=111 |issue=22 |pages=8167–72 |bibcode=2014PNAS..111.8167C |doi=10.1073/pnas.1402965111 |pmc=4050620 |pmid=24843165 |doi-access=free}}</ref> Međutim, pokazalo se da dodavanje nitrita mesu stvara poznate [[Kancerogen|karcinogene]]; [[Svjetska zdravstvena organizacija]] (WHO) upozorava da bi jedenje 50 g '''mesa prerađenog nitritima''' na dan povećalo rizik od dobivanja [[Rak debelog crijeva|raka crijeva]] za 18% tijekom života.<ref name="Wilson"/> Preporučene maksimalne granice Svjetske zdravstvene organizacije u [[Pitka voda|pitkoj vodi]] su 3 mg L<sup>−1</sup> i 50 mg L<sup>−1</sup> za nitrit i [[nitrat]]ne ione, redom.<ref name="ReferenceB"/>

==== Sušenje mesa ====
U reakciji s mioglobinom mesa, nitrit daje proizvodu poželjnu ružičasto-crvenu "svježu" boju, kao što je to kod usitnjene govedine. U SAD-u se nitrit službeno koristi od 1925. godine. Prema znanstvenicima koji rade za industrijsku grupu American Meat Institute, ova upotreba nitrita započela je u [[Srednji vijek|srednjem vijeku]].<ref>{{Citiranje časopisa |last=Binkerd |first=E. F. |last2=Kolari |first2=O. E. |date=1975-01-01 |title=The history and use of nitrate and nitrite in the curing of meat |journal=Food and Cosmetics Toxicology |volume=13 |issue=6 |pages=655–661 |doi=10.1016/0015-6264(75)90157-1 |issn=0015-6264 |pmid=1107192}}</ref> Povjesničari<ref>{{Citiranje knjige |last=coudray |first=guillaume, eric |title=Cochonneries : comment la charcuterie est devenue un poison |publisher=Decouverte |year=2017 |isbn=9782707193582 |location=paris |pages=part I, chapter 2 (p. 40–55) and chapter 3 (p. 56–70) |oclc=1011036745}}</ref> i [[Epidemiologija|epidemiolozi]]<ref>{{Citiranje časopisa |last=Lauer |first=Klaus |date=1991-01-01 |title=The history of nitrite in human nutrition: A contribution from German cookery books |url=https://www.jclinepi.com/article/0895-4356(91)90037-A/abstract |journal=Journal of Clinical Epidemiology |language=en |volume=44 |issue=3 |pages=261–264 |doi=10.1016/0895-4356(91)90037-A |issn=0895-4356 |pmid=1999685}}</ref> tvrde da je raširena upotreba nitrita u sušenju mesa usko povezana s razvojem industrijske prerade mesa. Francuski istraživački novinar Guillaume Coudray tvrdi da se mesna industrija odlučuje sušiti svoje meso nitritima iako je utvrđeno da ta kemikalija stvara [[Nitrozo-spojevi|nitrozo]] spojeve koji izazivaju rak.<ref>{{Citiranje weba |date=14. travnja 2021. |title=Guillaume Coudray on the Nitro Meat Cancer Connection |url=https://www.corporatecrimereporter.com/news/200/guillaume-coudray-on-the-nitro-meat-cancer-connection/}}</ref>

== Organski nitriti ==
[[Datoteka:Nitrite-ester-2D.png|desno|mini| Nitritni ester]]
U [[Organska kemija|organskoj kemiji]] nitriti su [[esteri]] dušične kiseline i sadrže nitrozo-funkcionalnu skupinu. Nitro spojevi sadrže skupinu C–NO<sub>2</sub>. Nitriti imaju opću formulu RONO, gdje je R arilna ili [[alkil]]na skupina. Amil nitrit i drugi alkil nitriti imaju [[Vazodilatatori|vazodilatacijsko djelovanje]] i s njima se mora oprezno rukovati u laboratoriju. Ponekad se koriste u medicini za liječenje srčanih bolesti. Klasična reakcija za sintezu alkil nitrita je '''Meyerova sinteza'''<ref>{{Citiranje časopisa |last=Victor Meyer |author-link=Victor Meyer |year=1872 |title=Ueber die Nitroverbindungen der Fettreihe |url=https://zenodo.org/record/1427331 |journal=[[Justus Liebig's Annalen der Chemie]] |volume=171 |issue=1 |pages=1–56 |doi=10.1002/jlac.18741710102}}; {{Citiranje časopisa |last=Victor Meyer, J. Locher |year=1876 |title=Ueber die Pseudonitrole, die Isomeren der Nitrolsäuren |url=https://zenodo.org/record/1427351 |journal=[[Justus Liebig's Annalen der Chemie]] |volume=180 |issue=1–2 |pages=133–55 |doi=10.1002/jlac.18761800113}}; {{Citiranje časopisa |last=V. Meyer and Stüber |year=1872 |title=Vorläufige Mittheilung |url=https://zenodo.org/record/1425020 |journal=[[Chemische Berichte]] |volume=5 |pages=203–05 |doi=10.1002/cber.18720050165}}; {{Citiranje časopisa |last=Victor Meyer, O. Stüber |year=1872 |title=Ueber die Nitroverbindungen der Fettreihe |url=https://zenodo.org/record/1427331 |journal=[[Chemische Berichte]] |volume=5 |pages=399–406 |doi=10.1002/cber.187200501121}}; {{Citiranje časopisa |last=Victor Meyer, A. Rilliet |year=1872 |title=Ueber die Nitroverbindungen der Fettreiche. Dritte Mittheilung |url=https://zenodo.org/record/1425028 |journal=[[Chemische Berichte]] |volume=5 |issue=2 |pages=1029–34 |doi=10.1002/cber.187200502133}}; {{Citiranje časopisa |last=Victor Meyer, C. Chojnacki |year=1872 |title=Ueber die Nitroverbindungen der Fettreihe. Vierte Mittheilung |url=https://zenodo.org/record/1425030 |journal=[[Chemische Berichte]] |volume=5 |issue=2 |pages=1034–38 |doi=10.1002/cber.187200502134}}</ref><ref>{{Citiranje časopisa |last=Robert B. Reynolds, Homer Adkins |year=1929 |title=The Relationship of the Constitution of Certain Alky Halides to the Formation of Nitroparaffins and Alkyl Nitrites |journal=[[Journal of the American Chemical Society]] |volume=51 |issue=1 |pages=279–87 |doi=10.1021/ja01376a037}}</ref> u kojoj alkil halogenidi reagiraju s metalnim nitritima u smjesu nitroalkana i nitrita.

== Sigurnost ==
Pokazalo se da dodavanje nitrita mesu stvara poznate karcinogene kao što su nitrozamini; [[Svjetska zdravstvena organizacija|Svjetska zdravstvena organizacija (WHO)]] upozorava da bi jedenje 50 g '''mesa prerađenog nitritima''' na dan povećalo rizik od dobivanja [[Rak debelog crijeva|raka crijeva]] za 18% tijekom života; '''prerađeno meso''' odnosi se na meso koje je transformirano '''fermentacijom, sušenjem nitrita, soljenjem, dimljenjem''' ili drugim procesima radi poboljšanja okusa ili očuvanja. Pregledom više od 400 studija Svjetske zdravstvene organizacije zaključeno je, 2015., da postoji dovoljno dokaza da '''prerađeno meso''' uzrokuje rak, posebice rak debelog crijeva; Međunarodna agencija WHO-a za istraživanje raka (IARC) klasificirala je '''prerađeno meso''' kao kancerogeno za ljude<ref name="Wilson"/><ref>{{Citiranje weba |date=2015-10-26 |title=IARC Monographs evaluate consumption of red meat and processed meat |url=https://www.iarc.who.int/wp-content/uploads/2018/07/pr240_E.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20210118044116/https://www.iarc.who.int/wp-content/uploads/2018/07/pr240_E.pdf |archive-date=2021-01-18 |access-date=2021-02-14 |publisher=International Agency for Research on Cancer |quote=Processed meat was classified as carcinogenic to humans (Group 1), based on sufficient evidence in humans that the consumption of processed meat causes colorectal cancer.}}</ref>

Nitrit (uneseni) u uvjetima koji rezultiraju endogenom nitrozacijom, točnije proizvodnjom nitrozamina, IARC je klasificirao kao "''Vjerojatno kancerogen za ljude''"<ref name="monographs.iarc.fr">{{Citiranje weba |year=2010 |title=List of classifications, Volumes 1–116 - IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans |url=http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/latest_classif.php |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170610015529/http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/latest_classif.php |archive-date=10. lipnja 2017. |access-date=25. rujna 2016. |website=International Agency for Research on Cancer (IARC) - World Health Organization (WHO)}}</ref><ref name="ReferenceA">{{Citiranje knjige |url=http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol94/index.php |title=VOLUME 94 - Ingested Nitrate and Nitrite, and Cyanobacterial Peptide Toxins - IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans |year=2010 |work=International Agency for Research on Cancer (IARC) - World Health Organization (WHO) |isbn=9789283212942 |access-date=25. rujna 2016.}}</ref>

== Izvori ==
{{izvori}}

== Bibliografija ==

*  {{Greenwood&Earnshaw2nd}}
* Coudray, Guillaume. ''Who poisoned your bacon''. London: Icon Books, 2021. {{ISBN|9-781-78578612-9}}

== Vanjske poveznice ==

* [http://msds.chem.ox.ac.uk/SO/sodium_nitrite.html Sigurnosno-tehnički list, natrijev nitrit] ( [https://web.archive.org/web/20111211073524/http://msds.chem.ox.ac.uk:80/SO/sodium_nitrite.html arhiva] )
* [http://www.atsdr.cdc.gov/csem/nitrate/ ATSDR – Studije slučaja u medicini za zaštitu okoliša – Toksičnost nitrata/nitrita] ( [https://web.archive.org/web/20100304080534/http://www.atsdr.cdc.gov/csem/nitrate/no3cover.html arhiv] ) – [[Ministarstvo zdravstva i socijalne skrbi Sjedinjenih Američkih Država|Ministarstvo zdravstva i društvenih službi]] SAD (javna domena)
* [http://www.merckvetmanual.com/mvm/toxicology/nitrate_and_nitrite_poisoning/overview_of_nitrate_and_nitrite_poisoning.html Članak o toksičnosti nitrita]
[[Kategorija:Funkcionalne skupine]]
[[Kategorija:Stranice s nepregledanim prijevodima]]